"Hoe ouder je wordt, hoe meer het leven om je heen op een tooneelstuk begint te lijken, en daar het in de regel geen tooneelstuk is om blij van te worden, is deze ontwikkeling een heel bruikbare voorbereiding op het afscheid van de wereld." Martin Niemöller, in: A.A. Spijkerboer, Een gehoorzame rebel. Martin Niemöller op de kansel en op het podium (Kampen 1996).